Калила ва Димна

                               Машҳур ҳинд эпосига
                                алоқаси йўқ.

     Узоқ вақтдан буён кўришмаган икки дўст-икки мушук учрашиб қолишди. Улардан бири донишманд Моший авлодидан бўлиб, лақаби Калила, оғир босиқ, тадбирли мушук эди. Иккинчиси эса таниқли, ҳозирда банкротга учраган Бароқ бойнинг жияни эди. Лақаби Димна. У дўстининг мутлақо акси, уларнинг бундай қалин дўстлиги ҳам, гўё табиат хатосидэк эди.
     Хуллас, икки дўст- Калила ва Димна учрашиб қолишди. Бироз суҳбатлашгач, бу туришни ўзларига эп кўрмай, энг яқин тамаддихонага кириб, барра сичқон ва 200 грамм сут буюртма қилишди.
     -Шу дэсанг, дўстим, яшаш жуда ҳам қийинлашиб кэтди. Тоғамнинг синиши мэнга жуда ҳам таъсир қилди. Бу ерлардан бош олиб кэтсаммикин, дэб ўйлаябман.
     -Эҳ, ҳамманинг ҳам бошида муаммоси етарли. Ҳамма ҳам кўчиб кэтиб қутулаётгани йўқ-ку. Дўстим, яхшилаб ўйла, тағин грэчкага куни қолган мушукка ўхшаб қолмагин. 
     -Грэчкага куни қолган мушукка нима бўлган экан?
     Донишманд Димна ҳикоясини бошлади.
     -Бир замонлар бир мушук бўлган экан. Эгаси уни энг мазали овқатлар билан боқаркан. Мушукнинг егани олдида, емагани кэтида экан. Ана шундай шароитда улғайган мушук овқатларни ҳам танлаб-танлаб ер, баъзиларини емай ҳатто ношукрлик ҳам қиларкан. Бир куни бошқа мушуклар орзу қиладиган овқатни қолдириб қўйганини кўриб жаҳли чиққан хўжайини уни ҳайдаб юборибди. Кўчада тэнтираб юрса, бир мушукталаб камбағалроқ оила бошлиғига дуч кэлибди. У одам "Вой, мушук!", дэя хурсанд бўлганча уйига олиб кэлибди. Ювинтириб-тарантириб олдига бир идишчада грэчка қўйса, мушук "пфф грэчками", дэя уни емабди. Кэчки овқатни ҳам, эрталабгисини ҳам шу тариқа емай, кўчага чиқиб кэтибди. 3кэча-ю 3кундуз кўчада оч-наҳор сандироқлаб, яна қайтиб кэлиб идишчасига қараса, грэчка. "Ваув, грэчка!", дэб уни паққос туширибди. Сэн ҳам шу мушукка ўхшаб қолмагин, дэйман, дўстим.
     Димна бу ҳикояни эшитгач, ўйланиб қолди:
"Ҳа, мэҳр-оқибат хақида ҳикоя экан"...

Ту би кантинуэд...

Мажлис.

     Ҳайвонлар шоҳи Шэр ўрмонда зудлик билан мажлис чақирди. Мажлис аъзолари йиғилишди.
     -Аъёнларим, мэн анча қари бўлсам ҳам, ҳали тэтикман. Эшитишим бўйича, ўрнимга ўтиришга кимлардир ҳаракат қилаётган эмиш? Қани, қайси бирингиз ўрнимни эгаллашга муносибман, дэб даъво қиласиз?
     Мажлис залида жимлик.
     -Гапиравэринг, қайси бирингиз ҳамма нарсани бир мэъёрда ушлаб тура оласиз? Эплайман, дэганингизга ҳозироқ жойимни бўшатиб бэришга тайёрман!
     Яна жимлик.
     -Сэнми, Йўлбарс? Сэни биламан-ку, агар ўрнимни бўшатиб бэрсам, ишингни аввало ўзимни йўқ қилишдан бошлайсан. Ёки сэн, Бўривой, сэн тайёрмисан бу масъулиятли вазифага? Тасаввур қилябман, сэн шоҳ бўлсанг, бир-бирига қарама қарши бўлган икки ҳамкор ўрмонларимизнинг бирига ён босиб кэтасан. Иккаласи билан бирдэк дўстона ўрнатиш қўлингдан кэлмайди.
     Айиқполвон, сэн ҳам бир нарса дэсанг-чи? (Айиқполвон қулоғигача қизариб, ерга қарайди) Ҳа, сэн шоҳ бўлсанг, қутуриб кэтасан. Қийин-қийин, оддий халққа қийин бўлади. Ёки мэн сэни билмайманми? Тулкивой, сэн эса, ҳали жуда ёш ва қизиққонсан. Ҳар ҳил ваъдалар билан халқнинг кўнглига киришинг мумкин, лэкин ваъдангни бажара олишингга кўзим етмайди.
    Хуллас, гап шу-ки, халқ манфаатлари учун ўзим ҳаммасини давом эттираман. Қаршиликлар йўқми?
     Залда олқишлар.